Επαγγελματικός κίνδυνος σε νοσηλευτικό προσωπικό
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 30.05.2014
Το νοσηλευτικό προσωπικό που εργάζεται στο νοσοκομείο εκτίθεται σε επαγγελματικούς κινδύνους, όπως φυσικούς (θόρυβος, ακτινοβολίες), χημικούς (χημειοθεραπευτικοί παράγοντες, φάρμακα), βιολογικούς (ιοί, βακτηρίδια), εργονομικούς (κυκλικό ωράριο) και ψυχοκοινωνικούς (στρες, βία)
Στα βασικά μέτρα πρόληψης ανήκουν μεταξύ άλλων η καλή υγιεινή των χεριών, η ένδυση, η ασφαλής διαχείριση και απόρριψη των αιχμηρών αντικειμένων, η πρόληψη της έκθεσης σε μολυσματικά υγρά και η διατήρηση καθαρού περιβάλλοντος. Ωστόσο, υπάρχουν δεδομένα σύμφωνα με τα οποία αμφισβητείται η συστηματική χρήση των μέσων ατομικής προστασίας από το νοσηλευτικό προσωπικό
Αναφέρεται, ότι ενώ είναι γνωστό στα μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού ότι το προστατευτικό κάλυμμα δεν πρέπει να επανατοποθετείται στις βελόνες προκειμένου να αποφεύγονται οι τραυματισμοί, εντούτοις η συμμόρφωσή του είναι περιορισμένη, με αποτέλεσμα σε ποσοστό πάνω από 25% των περιπτώσεων οι βελόνες να επανακαλύπτονται
Ανάμεσα στους φραγμούς για τη συμμόρφωση αναγνωρίζονται το έλλειμμα γνώσεων, η συνήθεια, ο αυξημένος φόρτος εργασίας, ακόμη και η επιλεκτική χρήση των μέσων ατομικής προστασίας
Σε ότι αφορά στην προστασία του νοσηλευτικού προσωπικού από λοιμώδεις παράγοντες, τα γάντια αποτελούν το συχνότερα χρησιμοποιούμενο μέσο προστασίας, αλλά και πάλι δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς
Αρκετά συχνοί είναι οι τραυματισμοί και οι εκθέσεις σε λοιμώδεις παράγοντες, συμβάντα τα οποία μάλιστα καταγράφονται ανεπαρκώς
Πολύ συχνά το νοσηλευτικό προσωπικό χρησιμοποιεί τα μέσα ατομικής προστασίας μόνο όταν είναι γνωστό ότι ο ασθενής πάσχει από κάποιο συγκεκριμένο μεταδοτικό νόσημα
Παρατηρούνται διάφορες εσφαλμένες αντιλήψεις του νοσηλευτικού προσωπικού σε ότι αφορά στους εμβολιασμούς και στην ορθή χρήση των μέσων ατομικής προστασίας
Η χρήση προστατευτικής ένδυσης είναι σπανιότερη και κυμαίνεται ανάμεσα σε 23-84,5%
Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και σε αναπτυγμένες χώρες, όπου η πλειοψηφία των νοσοκομείων διαθέτει τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης, δεν υπάρχει κατάλληλη φροντίδα και παρακολούθηση της υγείας μετά την έκθεση ή τον τραυματισμό του νοσηλευτικού προσωπικού σ’ όλες τις βάρδιες και η ετήσια συχνότητα τραυματισμών δεν είναι αμελητέα (5,3 ανά 100 μέλη νοσηλευτικού προσωπικού)
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το νοσηλευτικό προσωπικό έχει λανθασμένες γνώσεις σε αρκετούς τομείς, όπως το ότι ο εμβολιασμός έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β είναι απαραίτητος, ενώ ο εμβολιασμός έναντι του ιού της γρίπης δεν είναι απαραίτητος, ότι το εμβόλιο έναντι του ιού της γρίπης σχετίζεται με σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, ότι τα μέσα ατομικής προστασίας πρέπει να χρησιμοποιούνται ακόμη κι όταν υπάρχει επαφή με άλλα βιολογικά υγρά εκτός του αίματος, όπως δάκρια, καθώς επίσης και για τον τρόπο μετάδοσης ορισμένων λοιμωδών νοσημάτων
Οι γνώσεις, η συμμόρφωση του νοσηλευτικού προσωπικού με τα μέσα ατομικής προστασίας και τα ποσοστά των εκθέσεων σε μολυσματικό υλικό και των τραυματισμών ενδεχομένως θα μπορούσαν να βελτιωθούν σημαντικά με συστηματικά εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία θα πραγματοποιούνται ανάλογα με τις προσδοκίες και τις υπάρχουσες γνώσεις του νοσηλευτικού προσωπικού. Τα συνηθέστερα μέσα ατομικής προστασίας που εφαρμόζονται από το νοσηλευτικό προσωπικό περιλαμβάνουν τα γάντια και λιγότερο την προστατευτική ειδική ένδυση
[Από: Κοπανιτσάνου Π, Σουρτζή Π, Νοσηλευτική 2013; 52(2): 131-146, Μπουλαλά]