Περιτοναϊκή κάθαρση
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 11.06.2015
Υπάρχουν ασθενείς που νομίζουν ότι όταν κάνουν στο σπίτι τους μόνοι τη θεραπεία, μπορούν να κάνουν ότι θέλουν και ότι κανείς δεν τους βλέπει (όταν λέμε κανείς φυσικά εννοούμε τον γιατρό του). Αυτό είναι λάθος για πολλούς λόγους. Πρώτα απ’ όλα με τα υπάρχοντα συστήματα και τη μεταφορά δεδομένων (όταν κάνουν αυτοματοποιημένη περιτοναϊκή κάθαρση) όλα αυτά φαίνονται. Επίσης υπάρχουν δείκτες (βιοχημικοί) που δείχνουν αν έγιναν σωστά όλες οι αλλαγές (όχι βέβαια με ακρίβεια, αλλά με κάποια σχετική σιγουριά), οπότε και πάλι η αλήθεια αποκαλύπτεται.
Υπάρχουν ασθενείς που τις καθημερινές παραμέτρους (ζύγιση, πίεση) τις γράφουν μία φορά (λίγο πριν έρθουν στο νοσοκομείο για το μηνιαίο έλεγχο). Αυτό φαίνεται από το διάγραμμα και το καταλαβαίνει ο καθένας. Όμως γιατί να λένε ψέματα, όταν αυτές οι μετρήσεις βοηθάνε να καταλάβουμε αν το βάρος τους αυξάνει ή μειώνεται και αν η πίεση μεταβάλλεται, οπότε από αυτές τις μετρήσεις αντιλαμβάνεται ο γιατρός αν το ξηρό βάρος είναι σωστό ή έχει μεταβληθεί (με το διαιτολόγιο που ακολουθήθηκε και το οποίο το ρωτάει κάθε φορά). Άρα η αναγραφή σωστών παραμέτρων ωφελεί τον ασθενή και κανέναν άλλο και πρέπει να γίνεται σωστά και όπως ζητήθηκε από το γιατρό.
Υπάρχουν διαβητικοί ασθενείς υπό περιτοναϊκή, οι οποίοι δεν ρυθμίζουν καλά το ζάχαρό τους και επηρεάζουν την αφαίρεση των υγρών τους κατά τις αλλαγές. Αυτό είναι επικίνδυνο, διότι αν θεωρήσει ο γιατρός ότι χρειάζονται περισσότερες μονάδες ινσουλίνης, τότε στην περίπτωση που ο ασθενής γίνει συνετός και σταματήσει να τρώει ότι δεν πρέπει, υπάρχει ο κίνδυνος της υπογλυκαιμίας (που είναι σοβαρότερη κατάσταση από την υπεργλυκαιμία). Η καλή και ειλικρινής σχέση με το γιατρό βοηθά να βρεθεί η σωστή λύση στο θέμα αυτό.
Υπάρχουν ασθενείς που καθυστερούν να πάνε στο νοσοκομείο αμέσως μετά τα πρώτα πιθανά σημεία περιτονίτιδας. Αυτό δεν είναι καλό όταν γίνεται, διότι μπορεί να δυσκολέψει τη θεραπεία. Εξάλλου δεν εξυπηρετεί και κανέναν το να καθυστερούμε, αφού ούτως ή άλλως κάτι διαπιστώσαμε που δεν είναι φυσιολογικό και δεν υπάρχει λόγος να καταλάβουν οι ασθενείς αν είναι πράγματι περιτονίτιδα ή όχι. Ας το κάνει αυτό η νοσηλεύτρια ή ο γιατρός που το γνωρίζουν καλύτερα και οι οποίοι έχουν και τα μέσα να το κάνουν!
Υπάρχουν ασθενείς που δεν αντιλαμβάνονται τη σημασία των κανόνων ασηψίας που έχουν διδαχτεί από το προσωπικό και που πρέπει να τηρούν κάθε φορά που κάνουν αλλαγές. Το λάθος μπορεί να είναι μία απλή αβλεψία, ωστόσο το αποτέλεσμα θα είναι μία βαριά περιτονίτιδα, η οποία έχει ταλαιπωρία, μπορεί να κοστίσει χρήματα στο ταμείο ή και την ίδια τη μέθοδο αν λ.χ. η περιτονίτιδα είναι από μύκητα. Να ακλουθείτε τις οδηγίες και να μην κάνετε ότι σας αρέσει, διότι το λάθος πρώτα θα το πληρώσετε εσείς!
Μερικοί μάλιστα χωρίς να έχουν εκπαιδευτεί στη μέθοδο (άτομα από το περιβάλλον του ασθενούς) μπορεί να επιχειρήσουν να κάνουν αλλαγές στον ασθενή. Στην περίπτωση αυτή είναι βέβαιο ότι θα γίνει η περιτονίτιδα και καλό είναι τα άτομα αυτά να μην ανακατεύονται με τις αλλαγές αν δεν είναι εκπαιδευμένα.
Η αύξηση του βάρους μέσα σ’ ένα μήνα (από επίσκεψη σε επίσκεψη) μπορεί να συμβεί, αν ο ασθενής στο διάστημα αυτό τρώει περισσότερο από αυτό που έτρωγε πριν. Η αύξηση του βάρους στο διάστημα αυτό χωρίς τέτοιο λόγο είναι σίγουρα κατακράτηση υγρών και φυσικά το σωστό είναι να μην συμβαίνει αυτό. Αν δηλαδή με το ζύγισμα ο ασθενής βλέπει ότι αυξάνει το βάρος του, δεν χρειάζεται να πάει στο νοσοκομείο για να του πουν ότι είναι υπερυδατωμένος, αλλά να τηλεφωνήσει στη μονάδα του και να του δώσουν οδηγίες για την αφαίρεση του βάρους αυτού. Είναι πολύ απλό κάτι τέτοιο να μην προχωρήσει και να μη βρεθεί ο ασθενής με υπερυδάτωση 10 και 15 κιλών μέσα σ’ ένα μήνα και να μην αντιλαμβάνεται ότι δεν πάχυνε, αλλά ότι φόρτωσε την καρδιά του με τόσα κιλά νερού!
Οι ασθενείς πολλές φορές συμπεριφέρονται περίεργα. Τους λες όταν είναι στην αιμοκάθαρση να μην τρώνε πολλά φρούτα και λαχανικά και κάθε φορά που τους συζητάς για δίαιτα σου κάνουν και την ερώτηση. Ε, και τι θα τρώω ρε γιατρέ; Όταν από την άλλη βρίσκονται στην περιτοναϊκή κάθαρση και τους λες να τρώνε πολλά φρούτα και λαχανικά, εξαιτίας της υποκαλιαιμίας που έχουν, θαρρείς και δεν τους ενδιαφέρουν αυτά και τρώνε ότι άλλο θέλετε, εκτός από φρούτα και λαχανικά. Παράξενο είναι ωστόσο έτσι γίνεται!
Το ίδιο συμβαίνει και με τα ζωικά λευκώματα (κρέας, ψάρια, πουλερικά). Οι ασθενείς όσο είναι σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και δεν άρχισαν κάθαρση, είναι σε περιορισμό των λευκωμάτων κι αυτό τους κουράζει (θέλουν δηλαδή να τρώνε ζωικά λευκώματα). Πράγματι στερούνται αυτά και γκρινιάζουν. Όταν αρχίσουν κάθαρση (οποιασδήποτε μορφής) η σύσταση που τους δίνεται είναι να τρώνε πολύ κρέας (πιο πολύ απ’ ότι τα φυσιολογικά άτομα) και αυτοί δεν το κάνουν. Λένε ότι τους μυρίζει, ότι δεν θέλουν και τέλος πάντων δεν φτάνουν ποτέ να λάβουν το επιθυμητό ποσό κρεατικών. Αυτό παίζει αρνητικό ρόλο στην επιβίωση τους και προφανώς δεν τους ωφελεί. Όμως ότι και να λέμε, αυτό έτσι γίνεται και δεν αλλάζει απ’ ότι φαίνεται!