ΣΤΑΧΥΟΛΟΓΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ – ΙΙ
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής
Γενικά στοιχεία
Τα φυσιολογικά επίπεδα της αρτηριακής πίεσης δεν ίδια για όλους τους ανθρώπους. Έτσι παρά το ότι γενικά άτομα με συστολική αρτηριακή πίεση πάνω από 140 mmHg και διαστολική πάνω από 90 mmHg θεωρούνται υπερτασικοί, όσοι έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή νεφρική ανεπάρκεια είναι υπερτασικοί όταν έχουν αρτηριακή πίεση πάνω από 130/85 mmHg, ενώ όσοι έχουν λευκωματουρία πάνω από 1 gr/ημέρα είναι επίσης υπερτασικοί όταν έχουν ΑΠ>125/75 mmHg.
Από υπέρταση πάσχει το 15-20% των Ευρωπαίων και Αμερικανών, γι΄ αυτό και αποτελεί το κύριο πρόβλημα υγείας της εποχής μας.
Η υπέρταση είναι ένας μεγάλος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών προβλημάτων, τα οποία αποτελούν και την πρώτη αιτία θανάτου στην Ευρώπη και Βόρεια Αμερική.
Η υπέρταση ονομάζεται και “σιωπηρός φονιάς” επειδή μπορεί εύκολα να ενώ υπάρχει να μην γίνει αντιληπτή, παρά τα πολλά και σημαντικά προβλήματα που δημιουργεί στην υγεία αυτών που την έχουν. Έτσι όταν η πίεση είναι πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα, προκαλεί βλάβες στην καρδιά, τους νεφρούς, τα μάτια, τα μεγάλα αγγεία (αορτή), τον εγκέφαλο και τα πόδια.
Μερικοί υπερτασικοί παραπονούνται για κεφαλόπονο. Αν και τις περισσότερες φορές γι΄ αυτόν δεν ευθύνεται η υπέρταση, ωστόσο με αφορμή αυτόν το άτομο μετρά την πίεσή του και αποκαλύπτει ορισμένες τουλάχιστον φορές ότι είναι υπερτασικός. Συνήθως η διάγνωση της αυξημένης αρτηριακής πίεσης γίνεται με αφορμή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, προβλήματα από τα μάτια, εμφράγματα καρδιάς, σημεία καρδιακής ανεπάρκειας, πόνο στα πόδια ή προβλήματα από τους νεφρούς.
Θεραπεία
Το 1972 που υπήρχαν 21 φάρμακα για την αντιμετώπιση της υπέρτασης και περίπου 40 εκατομμύρια Αμερικανοί με υπέρταση, από τους οποίους μόνο τα 6,5 εκατομμύρια (16%) είχαν ρυθμισμένη πίεση. Τα επόμενα 25 χρόνια (μέχρι περίπου το τέλος του 2000), ενώ τα φάρμακα για την υπέρταση τετραπλασιάστηκαν (έγιναν γύρω στα 100 διαφορετικά), ατυχέστατα οι ρυθμισμένοι υπερτασικοί όχι μόνο δεν τετραπλασιάστηκαν, ούτε καν αυξήθηκαν. Γνωρίζοντας ότι στις ΗΠΑ ξοδεύονται 8,2 δισεκατομμύρια δολάρια (~ευρώ) κάθε χρόνο για αντιυπερτασικά φάρμακα, είναι ολοφάνερο πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα, δηλαδή το τεράστιο κόστος και το ανύπαρκτο αποτέλεσμα.
Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι όταν παίρνουν αντιυπερτασικά φάρμακα προστατεύουν την καρδιά τους. Αυτό είναι λάθος, διότι δεν αρκεί να παίρνει κανείς φάρμακα, αλλά χρειάζεται να ρυθμίζεται και η πίεση, δηλαδή να κατέβει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Για να ρυθμιστεί η υπέρταση κάντε μερικές αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες :
1. Διακόψτε το κάπνισμα : Οι καπνιστές είναι γνωστό ότι πάσχουν από καρδιαγγειακές αρρώστιες δύο φορές περισσότερο από τους μη καπνιστές
2. Χάστε βάρος : Το χάσιμο βάρους αποτελεί μεταβολή που μπορεί εύκολα να γίνει από τον κάθε ένα και σαν μη φαρμακευτικός παράγοντας ρύθμισης της πίεσης έχει ιδιαίτερη σημασία.
3. Ασκηθείτε : Το απλό περπάτημα για 30-45 λεπτά ή η απλή άσκηση μπορεί και μειώνει την πίεσή σας αρκετά. Η έντονη άσκηση μπορεί να κατεβάσει την πίεσή σας ακόμη πιο κάτω.
4. Τρωτε υγιεινά : Η δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπη, με πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά και λίγο αλάτι, μειώνει την πιθανότητα για καρδιαγγειακές αρρώστιες.
5. Μην πίνεται υπερβολικά : Η μείωση της κατανάλωσης του οινοπνεύματος στα δύο περίπου ποτηράκια κρασί την ημέρα θα σας βοηθήσει στη μείωση των προβλημάτων από την καρδιά και τα αγγεία σας.
6. Μειώστε το stress σας : Το stress αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Βρέθηκε ότι άτομα ηλικίας 45-59 ετών με νευρικότητα, άγχος, ένταση και περιορισμένη ξεκούραση έχουν διπλάσια πιθανότητα να γίνουν υπερτασικοί, σε σχέση με τα άτομα που δεν έχουν άγχος και ένταση.
Υπάρχουν βέβαια κάποιοι παράγοντες που δεν μπορούν να αλλάξουν και οι οποίοι παίζουν ρόλο στην παρουσία της υπέρτασης, όπως :
1. Οι άνδρες έχουν συχνότερα υπέρταση από τις γυναίκες, μέχρι να φθάσουν οι γυναίκες στην κλιμακτήριο. Τότε άνδρες και γυναίκες έχουν περίπου στην ίδια συχνότητα υπέρταση.
2. Η αρτηριακή πίεση αυξάνει με την ηλικία. Όσο μεγαλώνει κανείς, τόσο υψηλότερη πίεση περιμένουμε να έχει.
3. Όσοι έχουν θετικό κληρονομικό ιστορικό υπέρτασης στην οικογένεια (όσοι λ.χ. έχουν γονέα ή γονείς υπερτασικούς) έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνουν υπερτασικοί.
4. Οι διαβητικοί είναι πιθανότερο να εμφανίσουν υπέρταση από τους μη διαβητικούς.
Άλλα βασικά στοιχεία
Η μείωση του αλατιού της τροφής είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, κυρίως σε ηλικιωμένους ασθενείς που είναι πολύ ευαίσθητοι στο αλάτι.
Η αυξημένη πρόσληψη λευκωμάτων (ζωικά είδη) με την τροφή, συνοδεύεται και από αυξημένη πρόσληψη αλατιού. Γι’ αυτό όταν ζητάμε μείωση της πρόσληψης αλατιού, να περιορίζουμε και την πρόσληψη λευκωμάτων για να πετύχουμε τον στόχο μας.
Το 60% των υπερτασικών είναι ευαίσθητοι στο αλάτι. Σ’ αυτούς η μείωση του αλατιού της τροφής μειώνει την αρτηριακή πίεση και η αύξησή του την αυξάνει.