Το ξέρατε ότι (διάφορα-ΙΙ)
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 03.08.2008
1. Οι αναστολείς COX-2 προκαλούν ΟΝΑ με τους παρακάτω μηχανισμούς: α) αναστέλλουν τη δράση του ισοενζύμου κυκλοξυγενάση 2, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση προσταγλανδινών στους ιστούς. Η δραστηριότητα του ενζύμου αυξάνει από τη δράση της ενδοτοξίνης, τις κυτοκίνες και άλλους αυξητικούς παράγοντες. Οι μη εκλεκτικοί αναστολείς της παραγωγής προσταγλανδινών οδηγεί σε αγγειοσύσπαση στους νεφρούς. Όταν χορηγούνται αναστολείς COX-2 μπλοκάρεται ο μεταβολισμός του αραχιδονικού οξέος, υπολειτουργεί η οδός της λιποξυγενάσης, γεγονός που οδηγεί σε παραγωγή αγγειοσυσπαστικών ουσιών (λευκοτριένια) και σε νεφρική ισχαιμία (Gambaro et al, J Intern Med 2003; 253: 643-652) β) πιθανά προάγουν την απόπτωση στα μυελώδη διάμεσα κύτταρα που βρίσκονται σε συνθήκες στέρησης H2O (αφυδάτωσης), κάτι που τελικά ευνοεί στην εμφάνιση οξείας μείωσης της νεφρικής λειτουργίας (Hao et al, J Clin Invest 2000; 106: 973-982), γ) το ισοένζυμο COX-2 στους νεφρούς αναστέλλει και το σύστημα ΡΑΑ διαμέσου της πυκνής κηλίδας, επίδραση που αυξάνει την πίεση και διευκολύνει τη νατριουρητική απάντηση στη φουροσεμίδη, οπότε οι αναστολείς του ισοενζύμου COX-2 αναμένεται να μειώσουν τon GFR και την ΑΠ, να προκαλούν οίδημα (μείωση αποβολής Na+), μειωμένη απάντηση στα διουρητικά και δευτεροπαθή υπερκαλιαιμία (μείωση ρενίνης-αλδοστερόνης)
Traynor et al, Am J Physiol Renal Physiol 1999; 277: F706-F710
2. Η κυστεο-ουρητηρική παλινδρόμηση (ΚΟΥΠ) χαρακτηρίζεται από την παρουσία ουλών στους νεφρούς, οι οποίες μάλιστα επισυμβαίνουν και επί απουσίας λοιμώξεων. Η συχνότητά της στο γενικό πληθυσμό κυμαίνεται από 0,1 έως 1%, αν και άλλοι βρήκαν ότι είναι μεγαλύτερη μεταξύ των παιδιών (12-50%) που εμφανίζουν ουρολοιμώξεις. Όταν τίθεται η διάγνωση της ΚΟΥΠ ήδη υπάρχουν ουλές στο παρέγχυμα (αυτές αυξάνονται προϊούσης της ηλικίας του ασθενούς). Η συχνότητα του παθολογικού γονιδίου για τη νόσο διαπιστώνετε σε 1/600 άτομα
3. Η ΧΝΑ στην ΚΟΥΠ μπορεί να φθάσει και στο τελικό στάδιο. Αφορά στο 5-12% των ασθενών που κάνουν αιμοκάθαρση σε Βόρεια Αμερική, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Ευρώπη. Η αιτιολογία της ΧΝΑ περιλαμβάνει τη λευκωματουρία, την υπέρταση, τις ενδεχόμενες εγκυμοσύνες (επιβαρύνουν τη νεφρική λειτουργία). Μηχανισμοί που θεωρούνται υπεύθυνοι είναι η ανοσολογική βλάβη, ο εγκλωβισμός μακρομορίων, η δυσλειτουργία των μεσαγγειακών κυττάρων, οι αγγειακές μεταβολές με απώλεια αγγειακού δικτύου, η παρουσία συνθηκών υπερδιήθησης κ.ά
Dillon et al, J Am Soc Nephrol 1998; 9: 2377-2383
4. Μπορεί να συνδυασθεί η σπειρονολακτόνη με α-ΜΕΑ σε ασθενείς με ΧΝΑ; Η αλήθεια είναι ότι αποφεύγεται η συγχορήγηση α-ΜΕΑ με σπειρονολακτόνη σε ασθενείς με ΧΝΑ, ωστόσο η μελέτη RALES (randomized aldactone evaluation study investigators) κατέληξε ότι ο συνδυασμός τους έχει δοσοεξαρτώμενη επίπτωση στο K+ και ότι ασθενείς με κρεατινίνη ορού <2,6 mg/dl και K+ ορού κάτω από 5 mEq/L μπορούν να πάρουν α-ΜΕΑ μαζί με 25 mg σπειρονολακτόνης (λιγότεροι από 10% από αυτούς θα εμφανίζουν υπερκαλιαιμία). Ασθενείς επιρρεπείς σε υπερκαλιαιμία είναι οι ηλικιωμένοι με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, με αρτηριακή υπέρταση, παχύσαρκοι με μέτριου βαθμού ΧΝΑ. Φάρμακα που μπορούν επίσης να αυξήσουν το K+ σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια που χρειάζονται σπειρονολακτόνη είναι η ασπιρίνη, οι β-αναστολείς, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, η κοτριμοξαζόλη, η ηπαρίνη, η σωματοστατίνη και η πενταμιδίνη
Deicher et al, NDT 2004; 19: 2319-2324
5. Λευκωματίνη του ορού αναστέλλει την υπεροξείδωση των λιπιδίων των ερυθροκυτταρικών μεμβρανών, με αποτέλεσμα η επίμονη υπολευκωματιναιμία να οδηγεί σε μείωση της αντιοξειδωτικής δραστηριότητας του ασθενούς
Soejima et al, Clin Nephrol 1999; 51: 92-97
6. Με την πρόοδο της ηλικίας μετά τα 20-30 έτη ο GFR μειώνεται κατά 1 ml/min/1,73 m2/έτος
Lindeman et al 1985, Perrone & Madias 1992
7. Η ασφάλεια του πρωτεϊνικού περιορισμού σε ασθενείς με νεφρωσικό σύνδρομο είναι αβέβαιη. Έτσι μερικοί γιατροί προσθέτουν 1-1,6 γραμμάρια λευκώματος στη δίαιτα για κάθε γραμμάριο λευκώματος που χάνεται στα ούρα, ενώ άλλοι είναι απρόθυμοι να περιορίσουν την πρωτεϊνική πρόσληψη, ιδιαίτερα σε ασθενείς που έχουν έντονο νεφρωσικό σύνδρομο
UpToDate 2004
8. Η αύξηση των μακροσφαιρινών, του ινωδογόνου, των α και β-σφαιρινών και λιγότερο της γ-σφαιρίνης αυξάνει την ΤΚΕ, ενώ η αύξηση της λευκωματίνης την μειώνει. Αντίστοιχα η μείωση της χοληστερίνης του αίματος αυξάνει την ΤΚΕ.
Β. Αγγελόπουλος, 1976