Το ξέρατε ότι XI (αιμοκάθαρση)
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 22.05.2005
1. Ο κίνδυνος μικροβιαιμίας είναι περίπου 8 φορές περισσότερος σε ασθενείς που έχουν καθετήρες αιμοκάθαρσης έναντι αυτών που έχουν fistula (αρτηριοφλεβικές αναστομώσεις)
2. Οι λοιμώξεις των αρτηριοφλεβικών αναστομώσεων ευθύνονται για την απώλεια του 20% από αυτές. Αποτελούν την συχνότερη αιτία των λοιμώξεων που απαντούν στους αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς
3. Τα υποτασικά επεισόδια κατά την συνεδρία αιμοκάθαρσης με τεχνητό νεφρό απαντούν σε ποσοστό 15-50% των συνεδριών αιμοκάθαρσης και συμβάλλουν σημαντικά στην αυξημένη θνησιμότητα των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών
4. Τα κύρια αίτια των υποτασικών στη διάρκεια της αιμοκάθαρσης είναι: α) Η απότομη μείωση του σωματικού βάρους (γρήγορη αφυδάτωση), β) η βλάβη του αυτόνομου νευρικού συστήματος (διαβητικοί, ηλικιωμένοι) και γ) η καρδιακή ανεπάρκεια (σταδίου III, IV), το έμφραγμα μυοκαρδίου και ο επιπωματισμός
5. Πολλοί ασθενείς με υποτασικά στη διάρκεια της αιμοκάθαρσης όταν εμφανίζουν νέο επεισόδιο είναι ασυμπτωματικοί. Τα συχνότερα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζονται τα υποτασικά είναι ο ελαφρύς κεφαλόπονος, οι μυϊκές κράμπες, η ναυτία, οι έμετοι, η δύσπνοια, το χάσμημα και μία έλξη στη μέση και μεσότητα της κοιλιάς
6. Για την πρόληψη των υποτασικών επεισοδίων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα παρακάτω: α) Να προσδιορίζεται ακριβώς το «ξηρό βάρος» του ασθενούς, β) σ΄ αυτούς με βλάβη του αυτόνομου νευρικού συστήματος (διαβητικοί, ηλικιωμένοι) να συστήνεται να μην φέρνουν πολύ βάρος από συνεδρία σε συνεδρία και είναι προτιμότερο να τίθενται σε αιμοδιήθηση, γ) οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια να προτιμούν επίσης αιμοδιήθηση ή να μεταφέρονται στην περιτοναϊκή κάθαρση, δ) να αποφεύγεται η υποθρεψία (υπολευκωματιναιμία), ε) να αποφεύγεται η λήψη τροφής κατά τη διάρκεια της συνεδρίας και στ) να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στον ρυθμό αφαίρεσης υγρών (σταδιακή και ομοιομερής στο 4ωρο)
7. Η συχνότητα των αρρυθμιών κατά τη συνεδρία αιμοκάθαρσης κυμαίνεται πολύ (5-75%). Αιτίες της είναι οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές (κάλιο, ασβέστιο), η υποξαιμία, η μείωση του εξωκυττάριου όγκου υγρών και προβλήματα από το μυοκάρδιο
8. Οι αρρυθμίες κατά τη συνεδρία αιμοκάθαρσης συμβαίνουν συνηθέστερα σε ηλικιωμένους ασθενείς, σ’ αυτούς με καρδιακή ανεπάρκεια ή δυσλειτουργία της αριστεράς, σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και σε δακτυλιδισμένους
9. Ένας προκάρδιος πόνος σε ασθενή υπό αιμοκάθαρση κατά τη διάρκεια της συνεδρίας μπορεί να οφείλεται σε στηθάγχη ή έμφραγμα, σε αιμόλυση, σε εμβολή αέρα και σε μυοσκελετικά αίτια
10. Οι μυϊκές κράμπες απαντούν σε ποσοστό 25-55% των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών. Είναι συχνότερες όταν υπάρχει υψηλός ρυθμός υπερδιήθησης και συνήθως διαπιστώνονται σε ηλικιωμένους, μη διαβητικούς και αγχώδεις. Εντοπίζονται συνήθως στα κάτω άκρα και σπανιότερα στο κεφάλι, στα άνω άκρα και στην κοιλιά
11. Ο πυρετός και το ρίγος κατά τη διάρκεια της συνεδρίας αιμοκάθαρσης μπορεί να οφείλονται: α) Σε αντίδραση σε υλικό ή στον τρόπο αποστείρωσής του, β) σε μολυσμένο υλικό αιμοκάθαρσης και γ) σε μολυσμένο καθετήρα, μόσχευμα ή shunt
12. Η ναυτία και ο έμετος κατά τη συνεδρία αιμοκάθαρσης οφείλονται: α) Σε σύνδρομο διαταραχής της ωσμωτικής ισορροπίας (εμφανίζεται στην πρώτη συνεδρία κάθαρσης, λόγω γρήγορης αφαίρεσης της ουρίας, β) σε υποτασικό επεισόδιο (συχνότερο όλων), γ) σε οξεία υπερασβεστιαιμία, δ) σε υπερτασική κρίση και ε) σε οξεία αιμόλυση
13. Η εμφάνιση υπέρτασης κατά τη διάρκεια της συνεδρίας αιμοκάθαρσης οφείλεται σε: α) Απότομη αφαίρεση υγρών, β) οξεία υπερασβεστιαιμία, γ) υπερνατριαιμία και δ) στο φαινόμενο rebound με κλονιδίνη (αφαίρεση του φαρμάκου από το φίλτρο κατά τη διάρκεια της συνεδρίας)
14. Ο κεφαλόπονος κατά τη διάρκεια της συνεδρίας αιμοκάθαρσης μπορεί να οφείλεται στο σύνδρομο διαταραχής της ωσμωτικής ισορροπίας, στην αρτηριακή υπέρταση, σε οξεία υπερασβεστιαιμία, σε υπονατριαιμία, σε αφαίρεση καφεΐνης από το αίμα, σε αντίδραση σε υλικό της μεμβράνης (κυτταρίνη ή όχι), σε υπογλυκαιμία, σε υπερμαγνησιαιμία και σε φάρμακα
15. Η ερυθροποιητίνη μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση των ασθενών που την λαμβάνουν (συνήθως σε αυξημένες δόσεις)