Μεταμοσχεύσεις οργάνων
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 10.11.2013
Η μεταμόσχευση οργάνων συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα στα θαύματα της σύγχρονης ιατρικής, βελτιώνοντας τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων κάθε χρόνο
Έχει δειχτεί από πολλές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί τόσο στον Ελλαδικό χώρο, όσο και στο εξωτερικό, ότι δεν υπάρχει διάθεση για προσφορά – δωρεά οργάνων
Η ευαισθητοποίηση του κοινού για την προσφορά οργάνων πρέπει επομένως να αποτελέσει πρωταρχικό στόχο. Σ’ αυτή την εκστρατεία καλούνται να συμβάλλουν το σχολείο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κυρίως οι λειτουργοί υγείας
Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει και η αποτελεσματικότητα των ατόμων – ομάδων εκείνων που έχουν το καθήκον να προσεγγίζουν τους συγγενείς των πιθανών δοτών, για να ζητήσουν την συγκατάθεσή τους για τη δωρεά οργάνων
Η δωρεά οργάνων αποτελεί δικαίωμα, η άσκηση του οποίου προϋποθέτει ενημέρωση και εθελοντική συγκατάθεση του δότη και των συγγενών του. Ύψιστης σημασίας είναι ο σεβασμός των επιθυμιών των πιθανών δοτών, αφού ο πιθανός δότης δεν είναι απλά μία πηγή οργάνων, αλλά ένας άνθρωπος
Η προσέγγιση των συγγενών του πιθανού δότη απαιτεί θεωρητική κατάρτιση και εμπειρία και πρέπει να επιτελείται από κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό
Στις ΗΠΑ λήψη οργάνων γίνεται και από δότες μετά από καρδιακό θάνατο, δηλαδή μετά από μη αναστρέψιμη λήξη της λειτουργίας του καρδιοαναπνευστικού συστήματος (non breating donors)
Σχετικά μ’ αυτή τη διαδικασία έχουν διατυπωθεί επίσης πολλοί ηθικοί φραγμοί, δεδομένου ότι ο χρόνος από τη στιγμή που διακόπτονται τα μέτρα υποστήριξης της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας και της λήψης των οργάνων είναι πολύ μικρός
Το πρόβλημα της έλλειψης οργάνων προς μεταμόσχευση λύνει μερικώς η δωρεά οργάνων από ζωντανό δότη, η οποία αποτελεί ύψιστη πράξη αλτρουισμού. Στην Ελλάδα επιτρέπεται η δωρεά οργάνων από συγγενείς μέχρι δεύτερου βαθμού και συζύγους
Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες η δωρεά οργάνων επιτρέπεται και σε πρόσωπα του φιλικού περιβάλλοντος του λήπτη
Η αυστηρή νομοθεσία που διέπει τις μεταμοσχεύσεις από ζωντανό δότη αποσκοπεί στην εκμηδένιση της πιθανότητας δωρεάς οργάνων με οικονομικά κίνητρα. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει σ’ όλες τις χώρες του Κόσμου, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φαινόμενα αγοραπωλησίας οργάνων
Η δωρεά οργάνων από ζωντανό δότη φέρνει τον επιστήμονα υγείας μπροστά σ’ ένα μοναδικό ηθικό δίλημμα, δεδομένου ότι πρέπει να τίθεται σε κίνδυνο η ζωή ενός υγιούς ατόμου για να σωθεί ή να βελτιωθεί η ζωή ενός ασθενούς. Η διαδικασία λήψης οργάνων από ζωντανό δότη θεωρείται ασφαλής για το δότη
Η δωρεά οργάνων από πτωματικό ή ζωντανό δότη αποτελεί ένα θέμα με πολλές ηθικές προεκτάσεις. Ακρογωνιαίος λίθος αυτής της δωρεάς πρέπει να είναι ο αλτρουισμός. Η εμπορευματοποίηση της δωρεάς οργάνων είναι σε κάθε μορφή της καταδικαστέα
[Από: Μπροκαλάκη Η, Νοσηλευτική (άρθρο σύνταξης) 2008; 47(2)]