Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών νοσοκομείων-ΙΙ
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 13.03.2006
1. Όταν χορηγείτε φάρμακα σε ασθενή να προσέχετε αν υπάρχει αντένδειξη χρήσης όλων μαζί. Συνηθίζεται τα χάπια κάθε φορά σε κάθε ασθενή να δίδονται σε ένα φακελάκι ή σε ένα κυπελλάκι (πρωί, μεσημέρι ή βράδυ) ή ακόμη χειρότερα να αφήνονται στο τραπεζάκι του ασθενούς χωρίς να τον ενημερώνετε όπως λ.χ. όταν τύχει να κοιμάται. Αν ανάμεσα στα χάπια υπάρχουν αλληλεπιδράσεις και ο ασθενής τα λάβει όλα μαζί προφανώς θα υπάρχει πρόβλημα. Τέτοιο παράδειγμα είναι ο ασθενής στον οποίο δίδονται αναστολείς των Η2 υποδοχέων της ισταμίνης (Zantac, Lumaren, Peptan κ.ά) μαζί με αντιόξινα (Aludrox, Maalox, Simeco, Titralac, Pepsamar, Oxaine-M κ.ά.). Κατά την συγχορήγηση των φαρμάκων αυτών τα δεύτερα δεσμεύουν τα πρώτα και άρα αυτά είναι σα να μη δόθηκαν, με αποτέλεσμα να μην επέρχεται το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Αν θα πρέπει να χορηγηθούν και τα δύο πρέπει πρώτα να δοθεί ο αναστολέας των Η2 υποδοχέων και μετά 2 ώρες να δοθεί το αντιόξινο.
2. Όταν ζητάτε από ασθενή να σας δώσει ούρα γι εξέταση εξηγήστε του πως θα τα συλλέξει. Δεν είναι βέβαιο ότι γνωρίζει τον σωστό τρόπο. Έτσι σε κάθε περίπτωση εξηγήστε ότι τα ούρα πριν ληφθούν πρέπει η περιγεννητική περιοχή στις γυναίκες ή το πέος στους άνδρες να πλένονται καλά με σαπούνι (όχι με αντισηπτικό) και αφού αρχίσει η διούρηση και φύγουν τα πρώτα ούρα, στη συνέχεια παίρνει ένα δείγμα από το μέσον της ούρησης. Έτσι αποφεύγονται οι επιμολύνσεις από μικρόβια που βρίσκονται έξω από το ουροποιητικό σύστημα.
3. Όταν λέτε σε κάποιον ασθενή να συλλέξει ούρα 24ώρου καλό είναι να του εξηγήσετε τι ακριβώς πρέπει να κάνει. Και πιστέψτε με είναι πολύ εύκολο να κάνει λάθος. Η σωστές οδηγίες είναι οι εξής: Σηκώνεστε το πρωί και πάτε στην τουαλέτα να ουρήσετε και σημειώνετε την ώρα που αδειάσατε την κύστη σας. Κατόπιν όλη την υπόλοιπη ημέρα και τη νύχτα ουρείτε στο δοχείο όπου θα μαζεύετε τα ούρα σας. Αν χρειαστεί να ενεργηθείτε πρέπει πρώτα να ουρήσετε στο δοχείο σας και μετά να ενεργηθείτε. Αν ξεχαστείτε και ουρήσετε στην τουαλέτα (και χαθεί κάποια ποσότητα ούρων) να το πείτε στο γιατρό ή στη νοσηλεύτρια, διότι αυτό εύκολα αποδεικνύεται και φυσικά τα αποτελέσματα θα είναι λάθος.
4. Να μην συμβουλεύετε ποτέ σε έναν νοσηλευόμενο να στερηθεί το νερό όλο το βράδυ για να κάνει μία ακτινολογική εξέταση, όταν έχει γνωστή νεφρική ανεπάρκεια, διότι η ενέργεια αυτή δεν θα ωφελήσει (δεν μπορεί ούτως ή άλλως ο ασθενής σας να συμπυκνώσει τα ούρα του αφού έχει νεφρική ανεπάρκεια), οπότε κάθε ενέργεια που στοχεύει σε κάτι τέτοιο είναι άσκοπη και βάζει τον ασθενή σε κίνδυνο επιδείνωσης της νεφρικής του λειτουργίας από το σκιαστικό που θα χρησιμοποιηθεί στη διαδικασία της ακτινολογικής εξέτασης.
5. Όταν στέλνετε το πρωί ούρα για εξέταση από ασθενή που έχει καθετήρα κύστεως, δεν πρέπει να παίρνετε το δείγμα σας από τον ουροσυλλέκτη. Τα ούρα του ουροσυλλέκτη είναι παλιά και ότι περιέχουν (λ.χ κύτταρα όπως τα ερυθρά αιμοσφαίρια, κυλίνδρους κ.ά) μπορεί να αλλοιωθεί. Ακόμη αυξάνονται τα μικρόβια που ενδεχόμενα να περιέχουν αφού υπό τις συνθήκες αυτές μπορούν και πολλαπλασιάζονται. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η εξέταση να βγαίνει λάθος θετική ή αρνητική και να μπερδεύει τους θεράποντες γιατρούς του ασθενούς (μην θεωρείτε τέτοια λάθη άνευ σημασίας διότι παραπλανούν τους γιατρούς με βεβαιότητα). Αν λοιπόν θέλετε να πάρετε δείγμα ούρων από τέτοιον ασθενή κλείστε τον καθετήρα για λίγο (10-20 λεπτά) και στη συνέχεια αδειάστε το περιεχόμενο της κύστης στο αποστειρωμένο (αν πρόκειται για καλλιέργεια) ή στο απλό κυπελλάκι (αν πρόκειται για γενική ούρων).
6. Αν λάβατε δείγμα ούρων για καλλιέργεια και το μικροβιολογικό εργαστήριο δεν μπορεί να την παραλάβει (λείπει ο γιατρός ή η/ο παρασκευάστρια/της) μην αφήσετε το δείγμα εκτός ψυγείου (στο εργαστήριο ή στο τμήμα σας), διότι είναι βέβαιο ότι θα αλλοιωθεί (θα αυξηθούν τα μικρόβια που ενδεχόμενα έχει αφού θα επωασθούν στις συνθήκες του δωματίου όσα μικρόβια υπάρχουν στα ούρα) και θα σας δοθεί λάθος αποτέλεσμα. Καλό είναι σε τέτοιες περιπτώσεις να φυλάξετε το δείγμα στο ψυγείο σας (όπου μπορεί και διατηρείται ως είχε).
7. Να συμβουλεύετε τους ασθενείς να μην τρώνε λαθραία ότι επιθυμούν πέρα απ’ αυτά που τους συστήνουν οι γιατροί τους. Πολλές φορές τα κομοδίνα τους αποτελούν τα ψυγεία ή τις αποθήκες τροφίμων τους. Αυτό είναι σημαντικό διότι και η δίαιτα παίζει ρόλο στην εξέλιξη του ασθενούς, διότι και αυτή αποτελεί κάτι σαν φάρμακο. Η συγκεκριμένη σύνθεση του διαιτολογίου που συστήνετε στον ασθενή έχει να κάνει με την αρρώστιά του και πρέπει να μην μεταβάλλετε.
8. Όταν δίνετε θερμόμετρο πρέπει να είστε σίγουροι ότι ο ασθενής το τοποθέτησε σωστά, για το χρονικό διάστημα που του συστήσατε. Ωστόσο άσχετα με το τι υποστηρίζει ο ασθενής μην είστε σίγουροι ότι το θερμόμετρο μπήκε σωστά. Η θερμοκρασία που θα γράψετε έχει σημασία για το γιατρό, την θεωρεί σωστή και με βάση αυτή ρυθμίζει τις επόμενες οδηγίες. Αν εσείς γράψετε λάθος θερμοκρασία, μπορεί η αγωγή ως προς τα αντιβιοτικά που παίρνει ο ασθενής να είναι λάθος και έτσι να καθυστερεί η αντιμετώπισή του.
9. Αν προσέξατε κάτι κατά την φροντίδα του ασθενούς, όπως λ.χ. κατά την αλλαγή θέσης του στο κρεβάτι, όπως κάποια περιοχή στους γλουτούς επώδυνη, ερυθρή να ενημερώνετε τους γιατρούς σας. Μπορεί να πρόκειται για απόστημα από ενδομυϊκή ένεση, το οποίο με την απλή ματιά του οποιουδήποτε γιατρού δεν γίνεται εμφανές. Ακόμη μπορεί να δείτε εσχάρες από κατακλίσεις, τις οποίες επίσης θα πρέπει να αναφέρετε. Η βοήθεια αυτή είναι σημαντική για την νοσηλεία των ασθενών και την έγκαιρη αντιμετώπιση επιπλοκών που συμβαίνουν αρκετά συχνά στα νοσοκομεία μας.
10. Η καταμέτρηση των ούρων και το ζύγισμα των ασθενών αποτελούν στοιχεία που έχουν μεγάλη σημασία για τον κλινικό γιατρό. Διότι η μεν καταμέτρηση δείχνει πόσο αποτελεσματικά ήταν λ.χ. τα διουρητικά σε έναν οιδηματικό ασθενή, η δε σωστή ζύγιση πόσο βάρος έχασε ο ίδιος ασθενής σε ημερήσια βάση. Αν εσείς δεν καταγράψετε σωστά τα δεδομένα αυτά ο γιατρός θα θεωρήσει ενδεχόμενα ότι κάτι θα πρέπει να αλλάξει, προφανώς στηριζόμενος στις λάθος πληροφορίες που του δίνουν τα γραπτά σας στην κάρτα του ασθενούς.