Διαταραχές λιπιδίων σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 11.09.2009
1. Η δυσλιπιδαιμία, όπως και η υπέρταση και η λευκωματουρία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για πρόοδο της νεφρικής νόσου
Keane, Kidney Int 2000; 57(Suppl 75): S27-S31
2. Ενώ η δυσλιπιδαιμία επισπεύδει την πρόοδο της νεφρικής βλάβης και αντίστροφα η νεφρική βλάβη επιδεινώνει την δυσλιπιδαιμία, δηλαδή υπάρχει μία συνέργια μεταξύ τους
Muntner et al, Kidney Int 2000; 58: 293-301
3. Πειραματικές μελέτες έδειξαν ότι τα λιπίδια συμβάλλουν απ’ ευθείας στη νεφρική βλάβη, όπως στη σπειραματοσκλήρυνση και διαμεσοσωληναριακή βλάβη και όταν τα λιπίδια διορθώνονται η πρόοδος της νεφρικής βλάβης επιβραδύνεται
Majumdar et al, J R Soc Med 2000; 93: 178-182
4. Μόνο το 22% των δυσλιπιδαιμικών ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο λαμβάνουν αντιλιπιδαιμικά φάρμακα, το 60% χρησιμοποιεί α-ΜΕΑ και πολύ λίγοι ασπιρίνη, παρά το ότι σχεδόν οι περισσότεροι τα χρειάζονται
Tonelli et al, Am J Kidney Dis 2001; 37: 484-489
Levin et al, Am J Kidney Dis 2001; 38: 1398-1407
5. Η κύρια λειτουργία της HDL-χοληστερόλης είναι η ανάκτηση και μεταφορά του περισσεύματος της χοληστερόλης από τους εξωηπατικούς ιστούς, για να την διαθέσει στο ήπαρ για παραπέρα μεταβολισμό
Genest et al, J Investig Med 1999; 47: 31-42
6. Η HDL-χοληστερόλη παίζει σημαντικό ρόλο και στο μεταβολισμό των τριγλυκεριδίων που είναι πλούσια σε λιποπρωτεΐνες. Η HDL βοηθά ως ένας ισχυρός ενδογενής αναστολέας της φλεγμονής, της προσκόλλησης των αιμοπεταλίων και της οξείδωσης της LDL
Navab et al, Arterioscler Thromb Vasc Biol 2001: 21: 481-488
7. Η υπερλιπιδαιμία μπορεί να επιταχύνει την πρόοδο της νεφρικής νόσου με αρκετούς μηχανισμούς. Πρώτα απ’ όλα η απορρόφηση των λιπαρών οξέων, των φωσφολιπιδίων και της χοληστερόλης που περιέχονται στο διήθημα των σωληνάριων μαζί με πρωτεΐνες (λευκωματίνη, λιποπρωτεΐνες) μπορεί να διεγείρει την διαμεσοσωληναριακή φλεγμονή, το σχηματισμό αφρωδών κυττάρων και την ιστική βλάβη
Brunskill, J Am Soc Nephrol 2004; 15: 504-505
Magil, Mod Pathol 1999; 12: 33-40
8. Δεύτερον, η συσσώρευση των λιποπρωτεϊνών στο σπειραματικό μεσάγγειο μπορεί να προάγει την παραγωγή θεμέλιας ουσίας και να προωθήσει έτσι την σπειραματοσκλήρυνση
Lee et al, Clin Nephrol 1991; 36: 67-75
Moorhead et al, Am J Med 1989; 87: 12N-20N
Wheeler, Chana, Miner Electrolyte Metab 1993; 19: 149-164
9. Οι οξειδωμένες λιποπρωτεΐνες και ιδιαίτερα η LDL διεγείρει την παραγωγή θεμέλιας ουσίας (πρωτεϊνών της) και προάγει έτσι τη δημιουργία προφλεγμονωδών κυτοκινών, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε στρατολόγηση των κυκλοφορούντων και τοπικών μακροφάγων
Coritsidis et al, Kidney Int 1991; 39: 858-866
Gupta et al, Kidney Int 1992; 41: 1161-1169
Magil, Mod Pathol 1999; 12: 33-40
Rovin & Tan, Kidney Int 1993; 43: 218-225
10. Ακόμη, η διαταραγμένη μεταφορά της χοληστερόλης εξ αιτίας της μειωμένης HDL-χοληστερόλης συμβάλλει στην ιστική βλάβη, διαμέσου περιορισμού της καύσης των ποσοτήτων της χοληστερόλης και των φωσφολιπιδίων που δεν μετέφερε
Hunsicker et al, Kidney Int 1997; 51: 1908-1919
Schaeffner et al, J Am Soc Nephrol 2003; 14: 2084-2091
11. Μελέτες έδειξαν την επίδραση της δυσλιπιδαιμίας της χρόνιας νεφρικής νόσου στην πρόοδο της νεφρικής βλάβης σε ζώα και ανθρώπους. Λ.χ. η κατανάλωση δίαιτας πλούσιας σε λίπη επιταχύνει και η διόρθωση της υπερλιπιδαιμίας εξασθενίζει την σπειραματοσκλήρυνση και την διαμεσοσωληναριακή ίνωση σε μοντέλα ποντικών με σπειραματική νόσο
Kasiske et al, Adv Nephrol Necker Hosp 1991; 20: 109-125
Keane, Wien Klin Wochenschr 1996; 108: 420-424
Magil, Mod Pathol 1999; 12: 33-40
Moorhead et al, Am J Med 1989; 87: 12N-20N
Vazquez-Perez et al, Nephrol Dial Transplant 2001;16(Suppl 1): 40-44
12. Η μελέτη MDRD έδειξε ότι τα χαμηλά επίπεδα HDL στο πλάσμα είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την πρόοδο της νεφρικής νόσου
Hunsicker et al, Kidney Int 1997; 51: 1908-1919
13. Ένας περιορισμένος αριθμός προοπτικών μελετών έδειξε ότι μειώνεται πολύ η λευκωματουρία και ο ρυθμός έκπτωσης της νεφρικής λειτουργίας με χορήγηση στατινών σε διαβητικούς και μη ασθενείς με ΧΝΝ
Bianchi et al, Am J Kidney Dis 2003; 41: 565-570
Tonolo et al, Eur J Clin Invest 2000; 30: 980-987
14. Ο κίνδυνος καρδιαγγειακής θνησιμότητας και θνητότητας είναι αυξημένος σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Για παράδειγμα η πλειοψηφία των ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο πεθαίνει από καρδιαγγειακά αίτια πριν φθάσει σε τελικό στάδιο ΧΝΝ
Adler et al, Kidney Int 2003; 63: 225-232
Keith et al, Arch Intern Med 2004; 164: 659-663