Posted on Μαρ 15, 2013 | 0 comments

Η σημασία της λιποπρωτεϊνης α – Lp(a)

Μαυροματίδης Κώστας

Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 25.05.2005

 

Διάφορες επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι υπάρχει σαφής σχέση μεταξύ λιπιδίων και στεφανιαίας νόσου. Έτσι φθάσαμε στο σημείο σήμερα στην Καρδιολογία η πρόληψη να κερδίζει συνεχώς έδαφος, με αποτέλεσμα η συμβολή του κλινικού γιατρού να είναι καθοριστική. Στη Βόρεια Αμερική εξ αιτίας των λιπιδίων η δίαιτα άλλαξε ριζικά και οι καμπάνιες σχετικά με την χοληστερόλη πήραν την προηγούμενη δεκαετία μεγάλες διαστάσεις. Έτσι έγινε κατανοητό και από τον γενικό πληθυσμό, ότι η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο και αγγειακά επεισόδια, ώστε ο καθένας να ελέγχει από μόνος του τα επίπεδα των λιπιδίων του σε τακτά χρονικά διαστήματα, εναρμονιζόμενος με αυτό που επιβάλλεται ιατρικά.

Δεν έφθαναν όμως όλα αυτά και το 1963 ο Berg ανακάλυψε την ύπαρξη της λιποπρωτεΐνης-a [Lp(a)], ενώ στα μέσα της δεκαετίας του 1980 διαπιστώθηκε ότι αυτή αποτελούσε ένα νέο, ανεξάρτητο και πολύ σημαντικό παράγοντα κινδύνου για στεφανιαία νόσο, ο οποίος μάλιστα κληρονομείται. Αργότερα εντοπίστηκε ο γόνος της, όμως η λειτουργία και ο μεταβολισμός της δεν έχουν διευκρινιστεί μέχρι σήμερα με ακρίβεια. Πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι προέρχεται αποκλειστικά από το ήπαρ.

Στο γενικό πληθυσμό τα άτομα που έχουν στο αίμα τους υψηλά επίπεδα Lp(a), έχουν 2,5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι πόσοι από τους σύγχρονους Έλληνες αλλά και Ευρωπαίους γνωρίζουν κάτι για την κακή αυτή λιποπρωτεϊνη, πόσοι την προσδιόρισαν στο αίμα τους και πόσοι έλαβαν κάποια προστατευτικά μέτρα (δίαιτα ή φάρμακα) εναντίον της; Δυστυχώς αν και πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που την γνωρίσαμε, αν και προσδιορίζεται σήμερα σε κάθε εργαστήριο, είναι αλήθεια ότι ελάχιστοι γιατροί την γνωρίζουν και φυσικά ελάχιστοι συστήνουν τον προσδιορισμό της. Αν λοιπόν ληφθεί υπ’ όψιν η ζημία που προκαλεί και το άγχος που κατέχει κάθε ασθενή με υπερχοληστερολαιμία, είναι άδικο να απασχολείται κανείς μόνο με την χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια (μερικές φορές και με την καλή –HDL-χοληστερόλη), όταν παράλληλα μία άλλη κακή ουσία που ανήκει στην ίδια ομάδα με τις ουσίες αυτές συνυπάρχει και κάνει με ανεξάρτητο τρόπο ζημίες στα αγγεία του ανθρώπου που την έχει σε αυξημένα επίπεδα. Σαν αρχή λοιπόν, συστήνεται τουλάχιστον αυτοί που εμφάνισαν στο οικογενειακό τους ιστορικό στεφανιαία νόσο ή αγγειακά επεισόδια σε μικρές ηλικίες, να ελέγχονται για Lp(a), αφού αυτοί πολύ συχνά έχουν αυξημένα επίπεδα στο αίμα τους.

Από τα διάφορα αντιλιπιδαιμικά φάρμακα τα παράγωγα του νικοτινικού οξέος είναι αποτελεσματικά και μάλιστα χωρίς τις παρενέργειες του οξέος αυτού. Χρήσιμα επίσης είναι και τα ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται στα ψάρια (όλοι γνωρίζουμε τις ευεργετικές επιδράσεις του μουρουνέλαιου), τα οποία έχουν πολλές δράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα και κυρίως ωφέλιμες στην αρτηριοσκλήρυνση με πολλούς μηχανισμούς. Τελευταία αναφέρεται ότι και μερικές στατίνες σαν έχουν ευεργετική επίδραση στην Lp(a), γεγονός βέβαια που θέλει περισσότερες μελέτες για να τεκμηριωθεί πλήρως μία τέτοια δράση.