Μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και υπέρταση
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 13.04.2017
Noto et al, Hyperhomocysteinemia in menopausal hypertension: an added risk factor and a dangerous association for organ damage. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2002; 6(4): 81-7
Η υπερομοκυστεϊναιμία είναι αποδεκτό ότι αποτελεί παράγοντα κινδύνου για αγγειακή βλάβη. Έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί αν όταν συνδυάζεται η υπερομοκυστεϊναιμία με αρτηριακή υπέρταση (έναν παραδοσιακό παράγοντα κινδύνου) υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για τα όργανα-στόχου σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες όσο αφορά στον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Μελετήθηκαν 30 μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με παρόμοια χαρακτηριστικά (ΒΜΙ, ηλικία, απουσία διαβήτη ή μεταβολικής νόσου, απουσία καπνίσματος) για 12-16 μήνες.
Τα υψηλότερα επίπεδα ομοκυστεΐνης διαπιστώθηκαν στις υπερτασικές γυναίκες με επεισόδια οξέων εγκεφαλικών επεισοδίων. Η πιθανή συνύπαρξη υπερομοκυστεϊναιμίας και αρτηριακής υπέρτασης, ακόμη και χωρίς οι τιμές των παραμέτρων αυτών να είναι υψηλές, σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ίσως αποτελούν κακό συνδυασμό, υπεύθυνο για βλάβες οργάνων-στόχου και εγκεφαλικών επεισοδίων
Αρτηριακή υπέρταση σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Przewlocka-Kosmala M. Arterial hypertension in perimenopausal women
Κατά την μεταεμμηνοπαυσιακή περίοδο συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στο ενδοκρινικό σύστημα, που συχνά συνοδεύονται από σωματικές και ψυχονευρωτικές διαταραχές. Η επίπτωση της εμμηνόπαυσης στη δραματική αύξηση της αρτηριακή πίεσης, ειδικά σε μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες δεν έχει αποσαφηνιστεί. Μπορεί να οφείλεται στην υπο-οιστρογοναιμία, στην παχυσαρκία και στην υπερινσουλιναιμία που διαπιστώνεται σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, που προκαλεί ενδοθηλιακή δυσλειτουργία που χαρακτηρίζεται από μείωση της σύνθεσης ΝΟ και προστακυκλίνης και από έλλειψη της ανάσχεσης της παραγωγής ενδοθηλίνης.
Συνέπεια αυτών είναι να υπάρχουν αγγειοσυσπαστικοί παράγοντες που προάγουν την υπέρταση στην ομάδα αυτή των γυναικών. Η αρτηριακή υπέρταση σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι σήμερα πολύ σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα σε σχέση με την παρατηρούμενη αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων ασθενών με υπέρταση και των συχνά παρατηρούμενων καρδιαγγειακών επιπλοκών που συνοδεύουν την κατάσταση αυτή.
Η επίδραση της υποκατάσταση των ορμονών στη θεραπεία της υπέρτασης
Kawecka-Jaszcz K, et al. The effect of hormone replacement therapy on arterial blood pressure and vascular compliance in postmenopausal women with arterial hypertension. J Hum Hypertens 2002;16(7):509-516
Η παθολογανατομική εικόνα των αγγείων συμβάλλει σημαντικά στην καρδιαγγειακή νόσο, νοσηρότητα και θνητότητα. Οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου μετά την εμμηνόπαυση. Η αρτηριακή σκλήρυνση καθορίζεται από την ταχύτητα του κύματος παλμού και αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας, τόσο σε άνδρες, όσο και γυναίκες, ενώ η αρτηριακή ευενδοτότητα σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι στους άνδρες της ίδιας ηλικίας. Η διαφορά αυτή χάνεται με την πρόοδο των χρόνων μετά την εμμηνόπαυση και απόδειξη αποτελεί η απότομη μείωση της αρτηριακής ευενδοτότητας κατά την περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο. Η απώλεια των ορμονικών επιδράσεων είναι μία πιθανή εξήγηση για τη μειωμένη αρτηριακή ευενδοτότητα σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Η μακροχρόνια θεραπεία με ορμονική υποκατάσταση μπορεί αντιστρέψει εν μέρει την αύξηση της αρτηριακής δυσκαμψίας.
Ο σκοπός της μελέτης ήταν να αναλύσει την επίδραση της ορμονικής υποκατάστασης στην αρτηριακή πίεση και την αρτηριακή ευενδοτότητα σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με αρτηριακή υπέρταση που λαμβάνουν αντιυπερτασικά φάρμακα. Τα αποτελέσματα στην παρούσα μελέτη των μεταεμμηνοπαυσιακών γυναικών με ήπια έως μέτρια αρτηριακή υπέρταση που λάμβαναν ορμονική υποκατάσταση έδειξε μόνο μία παροδική τάση προς μείωση της αρτηριακής πίεσης. Στη μελέτη βρέθηκε να βελτιώνεται η αρτηριακή ευενδοτότητα στους 3 μήνες μετά τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης και το αποτέλεσμα διατηρήθηκε για 12 μήνες.
Η αυξημένη αρτηριακή ευενδοτότητα σε γυναίκες που λαμβάνουν ορμονική υποκατάσταση ήταν ανεξάρτητη της αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα με τη μείωση της ταχύτητας παλμού οι γυναίκες που έλαβαν ορμονική υποκατάσταση είχαν χαμηλότερη ολική χοληστερόλη και χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη. Τα συμπεράσματα ήταν ότι μετά από 1 χρόνο θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με αρτηριακή υπέρταση βελτιώνεται ο κιρκαδικός ρυθμός της πίεσης, αλλά αυτό δεν επηρεάζει σημαντικά τις τιμές της αρτηριακής πίεσης. Η παρούσα μελέτη έδειξε επίσης ότι η θεραπεία με ορμονική υποκατάσταση αναστέλλει σημαντικά την δυσκαμψία των μεγάλων αρτηριών που να οφείλεται στην πρόοδο της ηλικίας.
Η αρτηριακή υπέρταση σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ως αντιυπερτασική θεραπεία
Zacharieva S, Shigarminova R, Nachev E, Orbetzova M, Genov N, Kamenov Z, Atanassova I, Stoynev A, Doncheva N, Borissova AM, Zingilev D. Ambulatory blood pressure monitoring and active renin in menopausal women treated with amlodipine and hormone replacement therapy. Gynecol Endocrinol 2004 Jul;19(1):26-32.
Η εμμηνόπαυση συνιστά μία σημαντική φυσιολογική μεταβολή στη ζωή των γυναικών και συνήθως λαμβάνει χώρα περί τα 51 έτη της ζωής. Λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, από το έτος 2000, οι γυναίκες ηλικίας 45 ετών και πάνω θα αποτελούν περίπου το 1/4 του Παγκόσμιου πληθυσμού. Το γεγονός αυτό εξηγεί το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις γυναίκες σε προ- και μετα-εμμηνόπαυση και τα προβλήματα υγείας τους. Οι καρδιαγγειακές νόσοι αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες και η συχνότητά τους αυξάνεται δραματικά μετά την εμμηνόπαυση. Αρτηριακή υπέρταση είναι λιγότερο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες πριν από την εμμηνόπαυση. Το αν η εμμηνόπαυση αυτή καθ’ εαυτή συμβάλλει στην αύξηση της πίεσης που σχετίζεται με την ηλικία στις γυναίκες είναι αμφιλεγόμενο. Μελέτες έχουν δείξει υψηλότερη αρτηριακή πίεση μεταξύ των μεταεμμηνοπαυσιακών σε σύγκριση με τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες σε μία ορισμένη ηλικία, ενώ μακροχρόνιες μελέτες δεν έχουν επιβεβαιώσει τα ευρήματα αυτά. Η θεραπεία με ορμονική υποκατάσταση είναι η βάση για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων. Οι μηχανισμοί της αγγειοπροστασίας είναι σύνθετος και περιλαμβάνει μεταβολές στην ενδοθηλιακή λειτουργία των λείων μυικών κυττάρων, την αγγειακή αντιδραστικότητα και στο μεταβολισμό των λιπιδίων. Χρειάζονται κι άλλες μελέτες για να βελτιστοποιηθεί η διάγνωση και η θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες.