Περί αρτηριακής υπέρτασης
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 03.08.2008
1. Η υψηλή αρτηριακή πίεση (ΑΠ) έχει επονομασθεί «σιωπηρή επιδημία» λόγω των ανυπολόγιστων επιπτώσεων που έχει. Το 2006 σχεδόν ένας ανά τρεις Αμερικανούς πολίτες είχε υπέρταση (65.000.000 άνθρωποι)
2. Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί την 13η συχνότερη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ
American Heart Association 2005
3. Πολυάριθμες μελέτες έδειξαν ότι οι περισσότεροι υπερτασικοί άνθρωποι που αντιμετωπίζονται με φάρμακα έχουν και πάλι υψηλότερη αρτηριακή πίεση από την επιθυμητή. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη μόνο το 27% των υπερτασικών Αμερικανών έχουν καλά ρυθμισμένη αρτηριακή πίεση
American Heart Association 2005
Hyman et al 2002
4. Το πρόβλημα της μη ρύθμισης της ΑΠ είναι ακόμη πιο έντονο μεταξύ των ηλικιωμένων, όπου το 77% των γυναικών και το 80% των ανδρών έχουν υπέρταση που δεν ρυθμίζεται ικανοποιητικά, ακόμη κι όταν αυτοί έχουν ιατρική παρακολούθηση
Lloyd-Joens 2005
5. Η αποτελεσματική ρύθμιση της ΑΠ μ΄ ένα φάρμακο είναι σπάνιο φαινόμενο
6. Σε πρόσφατες μελέτες διαπιστώθηκε ότι για κάθε αύξηση της συστολικής ΑΠ κατά 10 mmHg, διπλασιάζεται ο κίνδυνος για καρδιακό ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή και για νεφρική ανεπάρκεια
Kannel 2003
Klag et al 2003
Wolf 2003
7. Αν και σπάνια η υπέρταση προκαλεί συμπτώματα αυτά μερικές φορές υπάρχουν και είναι: ζαλάδα, ίλιγγος, διπλωπία, κόπωση, αίσθημα παλμών, αδυναμία και λιποθυμία
Kasper et al 2006
8. Η πολύ αυξημένη ΑΠ μπορεί να προκαλέσει κεφαλόπονο κατά το πρωϊνό ξύπνημα, αιμορραγία από τη μύτη, ναυτία και έμετο
Swales 1994
Kasper et al 2005
9. Η αυξημένη ΑΠ έχει διαπιστωθεί ότι σχετίζεται σημαντικά με ενδοθηλιακή δυσλειτουργία (ενδοθήλιο είναι ο εσώτερος χιτώνας των αγγείων). Η υψηλή ΑΠ διαπιστώθηκε ότι προκαλεί λειτουργικές μεταβολές στο ενδοθήλιο, οι οποίες σχετίζονται με μείωση της κινητικότητας και με αύξηση της δυσκαμψίας του αρτηριακού τοιχώματος
Hausberg et al 2005
10. Η αντιμετώπιση της υπέρτασης με φυσικά μέσα περιλαμβάνει:
α. Καζεϊνη Φυσικό πεπτίδιο που προκύπτει από την υδρόλυση πεπτιδίων του γάλακτος (C12 πεπτίδιο) και ασκεί δράσεις παρόμοιες μ’ αυτές των α-ΜΕΑ. Δόση 200-400 mg/ημέρα
Karaki et al 1990
β. Εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού: Περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις πολυφαινολών (ισχυρά αντιοξειδωτικά), οι οποίες στη φυσική τους μορφή αυξάνουν την διαστολή των αγγείων. Δόση 150-300 mg/ημέρα
Siva et al 2006
γ. Εκχύλισμα ροδιού: Αποτελεί μία από τις υγιεινότερες τροφές και πολλοί άνθρωποι πίνουν το εκχύλισμα αυτό (χυμό), προσδοκώντας μεγαλύτερες επιδράσεις (δεν περιέχει ζάχαρη, δεν χρειάζεται ψυγείο και διατηρεί πολύ καλή ποιότητα ως χυμός). Περιέχει την ουσία punicalagin η οποία είναι επίσης αντιοξειδωτική και υψηλά επίπεδα ellagic acid το οποίο είναι αντιοξειδωτικό με αντικαρκινικές ιδιότητες. Επίσης περιέχει φαινόλες και τανίνες και τελικά το εκχύλισμα ροδιού θεωρείται ότι είναι ένα πολύ καλό αντιοξειδωτικό με δράσεις παρόμοιες μ’ αυτές των α-ΜΕΑ. Δόση 50-100 mg/ημέρα
Gil et al 2000
Lansky et al 2006
Aviram et al 2001
δ. Μαγνήσιο: Δρα σε συνδυασμό με το ασβέστιο, το κάλιο και τη βιταμίνη D. Μειώνει τη χοληστερόλη (συμβάλλει στον περιορισμό της αθηρογένεσης, και στην καλή λειτουργία του ενδοθηλίου), μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου στις γυναίκες και την ενδοκυττάρια συγκέντρωση του ασβεστίου (το οποίο συμβάλλει στην αγγειοσύσπαση) και με τον τρόπο αυτό μειώνει την ΑΠ. Ακόμη το μαγνήσιο βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, γεγονός που επίσης μειώνει την ΑΠ. Περιέχεται σε φυτικές τροφές. Δόση 500 mg/ημέρα
Noue 2005
Song 2005
Roosanoff 2005
Touyz et al 2004
ε. Βιταμίνη Ε: Είναι αντιοξειδωτικό, που βρέθηκε ότι μειώνει και την συστολική ΑΠ όταν λαμβάνεται σε δόση 600 mg/ημέρα
Taber 2006
Galley 1997
Mayer-Davis et al 2002
ζ. Βιταμίνη C: Δηλαδή το γνωστό ασκορβικό οξύ, το οποίο είναι αντιοξειδωτικό που μετά από συνεχή λήψη επί ένα μήνα βρέθηκε ότι μειώνει και την ΑΠ (με άγνωστο μηχανισμό). Λέγεται ότι προκαλεί αγγειοδιαστολή και ως αντιοξειδωτικό βοηθά στην αύξηση της σύνθεσης του οξειδίου του αζώτου (ΝΟ) ή επιβραδύνει τον μεταβολισμό του. Δόση 1-3 mg/ημέρα. Δεν πρέπει να λαμβάνεται απ’ όσους έχουν ιστορικό λιθίασης των νεφρών και νεφρικής ανεπάρκειας, ούτε και απ’ όσους έχουν αιμοχρωμάτωση και θαλασσαιμία
Khosh et al 2001
Duffy et al 1999
η. ω-3 λιπαρά οξέα: Είναι απαραίτητα λιπαρά οξέα, τα οποία διαπιστώθηκε ότι μειώνουν την ΑΠ
Hirafuji et al 2003
Din et al 2004
θ. Συνένζυμο Q10: Αυτό διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα και έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Σε μία μελέτη το 51% των συμμετεχόντων διέκοψε πλήρως τα αντυπερτασικά φάρμακα μετά από 4,4 μήνες από την λήψη του συνένζυμο Q10. Δόση 100-300 mg/ημέρα. Βελτιώνει τη ρύθμιση του διαβήτη. Οι στατίνες (υπολιπιδαιμικά φάρμακα) είναι γνωστό ότι μειώνουν τα επίπεδα του συνενζύμου Q10.
Chew et al 2004
Watts et al 2002
Langsjoen et al 1994
ι. L-Αργινίνη: Είναι βασικό αμινοξύ που βρίσκεται σε πολλά λευκώματα και είναι σημαντικό για την αύξηση και την διατήρηση της υγείας. Παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας και διαστέλλει τα αγγεία, γι΄ αυτό και μειώνει την ΑΠ. Δόση 2000 mg τρεις φορές την ημέρα (μεταξύ των γευμάτων). Η L-αργινίνη επίσης διεγείρει την παραγωγή αυξητικής ορμόνης και δεν πρέπει να λαμβάνεται από ασθενείς με ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια. Ακόμη σημειώνεται ότι ευνοεί την υποτροπή του έρπη
Siani et al 2000
Boger et al 2005
Rasmussen et al 2005
κ. Ταυρίνη: Είναι αμινοξύ θειούχο και σε άτομα με οριακή υπέρταση φάνηκε ότι τα 6 gr/ημέρα ταυρίνης βοηθούν ώστε αυτή να μειωθεί. Δόση 1000-6000 mg/ημέρα
Fujita et al 1987
Militante et al 2002
λ. Σόγια: Είναι προϊόν υψηλής περιεκτικότητας σε λεύκωμα και χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπη. Μελέτες έδειξαν ότι μεγάλη πρόσληψη απ’ αυτή μειώνει την ΑΠ. Δόση 17-34 mg/ημέρα. Δεν πρέπει να λαμβάνεται από γυναίκες με όγκους που έχουν υποδοχείς οιστρογόνων και ότι σχετίζεται με την εμφάνιση υποθυρεοειδισμού
He et al 2005
Yang et al 2005
Cuevas et al 2004
μ. Σκόρδο: Πολλοί υπερτασικοί ασθενείς χρησιμοποιούν σκόρδο. Η δραστική του ουσία είναι η αλλικίνη. Δόση 1200 mg/ημέρα. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι έχει και αντιπηκτικές ιδιότητες και ότι προκαλεί κεφαλόπονο, μυϊκούς πόνους, κόπωση, ίλιγγο, άσθμα και γαστρεντερικά συμπτώματα (ναυτία, διάρροιες)
Tattelman 2005
Edwards et al 2005
ν. Γαϊδουράγκαθο: Κι αυτό φαίνεται να μειώνει την ΑΠ, πιθανά διαμέσου αγγειοδιαστολής. Βέβαια είναι και αντιοξειδωτικό (περιέχει φλαβινοειδή). Δόση 240 mg/ημέρα. Υψηλές δόσεις είναι τοξικές και μπορεί να προκαλέσουν καταστολή και πολύ χαμηλή ΑΠ. Δεν πρέπει ο ασθενής να λαμβάνει και διγοξίνη μαζί με το γαϊδουράγκαθο (αλληλεπιδρούν)
Chang et al 2005
Schussler et al 1995
Walker et al 2002
ξ. Εκχύλισμα φύλλων ελιάς: Το εκχύλισμα από φύλλα ελιάς περιέχει oleuropein, η οποία είναι μίγμα φλαβινοειδούς, εστέρων και iridoid γλυκοσιδών, τα οποία έχουν αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες. Δόση 500 mg/ημέρα. Δεν πρέπει να λαμβάνεται από άτομα με πέτρες στη χολή
Cherif et al 1996