Μαζικές μεταγγίσεις
Μαυροματίδης Κώστας
Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής, 10.11.2009
- Μαζική θεωρείται η μετάγγιση κατά την οποία, μέσα σε 12-24 ώρες, χορηγείται αίμα που καλύπτει πάνω από το 50% του αίματος του ασθενούς
- Αίμα πρέπει να χορηγείται όταν ο αιματοκρίτης μειωθεί κάτω από 20%. Σε άτομα με σημαντικά καρδιαγγειακά προβλήματα, αίμα χορηγείται όταν ο αιματοκρίτης είναι κάτω από 25%
- Κάθε φιάλη αίματος των 300 ml περιέχει περίπου 200 ml ερυθρών και ανεβάζει τον αιματοκρίτη κατά 3-4 μονάδες
- Σε μαζικές μεταγγίσεις συμβαίνουν διαταραχές της πήξης εξαιτίας αραίωσης των πρωτεϊνών της πήξης από το αίμα που χορηγείται, όπως και λόγω μείωσης του αριθμού των αιμοπεταλίων. Αυτό συμβαίνει διότι μετά τη λήψη του αίματος, αφαιρείται το πλάσμα και τα αιμοπετάλια. Αν μετά από μαζικές μεταγγίσεις οι χρόνοι προθρομβίνης ή μερικής θρομβοπλαστίνης αυξηθούν κατά 1,5 φορές, δώστε δύο μονάδες φρέσκου κατεψυγμένου πλάσματος
- Χορήγηση 10-12 μονάδων ερυθρών προκαλεί μείωση των αιμοπεταλίων κατά 50%, ενώ η μείωση των αιμοπεταλίων είναι σημαντική όταν δίδονται 10-20 μονάδες αίματος (μπορεί να μειωθούν στις 50.000 κκχ). Θεραπευτικά πρέπει να δίδονται 6 μονάδες αιμοπεταλίων (κάθε μονάδα έχει 500-10.000 αιμοπετάλια/ml)
- Με τις μαζικές μεταγγίσεις χορηγούνται μεγάλες ποσότητες κιτρικών (το κιτρικό νάτριο και κιτρικό οξύ χρησιμοποιούνται ως αντιπηκτικά στις φιάλες του αίματος που λαμβάνονται από δότες). Από την παρουσία των κιτρικών μπορεί να προκληθεί μεταβολική αλκάλωση και μείωση του ιονισμένου ασβεστίου του ορού
- Το pH μίας φιάλης αίματος κατά τη συλλογή του είναι ίσο με 7,1 (λόγω του κιτρικού οξέος που χρησιμοποιείται ως αντιπηκτικό). Αυτό πέφτει κατά 0,1 ανά εβδομάδα λόγω παραγωγής γαλακτικών και πυροσταφυλικού από τα ερυθροκύτταρα (τα κιτρικά μεταβολίζονται σε ίση ποσότητα διττανθρακικών). Η αλκάλωση αυτή μπορεί να οδηγήσει και σε υποκαλιαιμία, εξαιτίας μετακίνησης K+ στον ενδοκυττάριο χώρο
- Επειδή τα κιτρικά συνδέονται με το ιονισμένο ασβέστιο, μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική μείωση της συγκέντρωσής του (αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραισθησίες και αρρυθμίες). Αν χρειαστεί δώστε γλυκονικό ασβέστιο (amp 10%) σε δόση 10-20 ml ενδοφλέβια για κάθε 500 ml αίματος που χορηγήσατε
- Επειδή ο μεταβολισμός των κιτρικών γίνεται με ρυθμό 0,02 mmol/kgΣΒ/min σε άτομο βάρους 50 kg με φυσιολογική ηπατική λειτουργία, ο μέγιστος ρυθμός χορήγησης αίματος είναι 66,5 ml/min (ισοδυναμεί με 8,9 μονάδες ολικού αίματος ανά ώρα (450 ml η κάθε μονάδα) και 33,3 μονάδες ερυθρών ανά ώρα (περίπου 120 ml/μονάδα)
- Το Κ+ του ορού σε συντηρημένο αίμα αυξάνεται περίπου κατά 1 mEq/L/24ωρο συντήρησης, εξαιτίας παθητικής εξόδου του από τα ερυθρά (αυτό δε μπορεί να επιστρέψει πίσω στα ερυθρά εξαιτίας αναστολής δράσης της Na+-K+-ATPάσης στη θερμοκρασία των 1-6 oC που συντηρείται το αίμα). Το Κ+ του αίματος αυτού φθάνει στα 30 mEq/L σε ολικό αίμα και στα 90 mEq/L σε συμπυκνωμένα ερυθρά.
- Απώλεια 500 ml αίματος προκαλεί απώλεια 1,5 mEq Κ+ (συνολικό Κ+ αίματος: 5 mEq/Lx3 L πλάσμα=15 mEq). Η μετάγγιση μιας μονάδας ολικού αίματος ή συμπυκνωμένων ερυθρών δίδει περίπου 10 mEq K+, οπότε έχουμε κέρδος 8,5 mEq. Το επιπλέον Κ+ δεν οδηγεί σε σημαντική των επιπέδων του στον ορό εξαιτίας μετακίνησής του στον ενδοκυττάριο χώρο.